Sokal - historia i dzień dzisiejszy miasta i rejonu

PCK · Gość

Polskie cmentarze kresowe

Sokal

Sokal

„ Śmiertelny przechodniu , zważ jak śmierć ostatecznie wszystko zrywa,

nawet ów najsilniejszy związek duszy z ciałem !...

Któż bowiem zaręczy, że dożyje choćby do wieczora”.

Przytoczony na wstępie artykułu cytat to inskrypcja zamieszczona na odwrocie portretu trumiennego jednego z wielu sporządzonych w okresie Rzeczpospolitej szlacheckiej. Być może niezbyt optymistyczny początek, ale czas po temu jak najbardziej dobry - listopad bowiem to miesiąc szczególny bo poświęcony pamięci o zmarłych. Każdy z nas w tym okresie powraca myślami do bliskich , którzy już odeszli . Solidarność narodowa nie pozwala nam także zapominać o tych wszystkich, którzy oddali życie „Za wolność naszą i waszą”, a także o tych , których groby opuszczone i rozsiane są w wielu zakątkach świata. Chciałabym w tym miejscu przekazać Państwu swoją wiedzę na temat kilku takich miejsc, które sama zobaczyłam na Ukrainie.

Najdłuższa historia wiąże mnie z cmentarzem w Zbarażu, który wraz z młodzieżą i wychowawcami Panią Renatą Lepak i Panem dyrektorem Januszem Kwolkiem z klas wojskowych Zespołu Szkół nr 2 w Łańcucie porządkowałam w czerwcu tego roku i który to wzięliśmy pod opiekę. Obszerny opis naszych działań dokonałam we wcześniejszych numerach gazety. Obecnie chciałabym zaprezentować dwa zdjęcia polskich grobów, z tego miejsca wykonanych w ciągu ostatnich lat. Niedaleko Zbaraża leży Zborów nad Strypą, znany z okresu wojen polsko- kozackich. Wielokrotnie miałam okazję tam przebywać . Małe, kilkutysięczne dość schludne miasteczko zwiedziłam bardzo dokładnie. Dotarłam także na miejski cmentarz, na którym natknęłam się na polskie mogiły. Można je łatwo odróżnić od ukraińskich nawet wtedy gdy nie mają napisów, ponieważ krzyże są zawsze zwrócone na zachód ( w stronę Rzymu) ,zaś grekokatolickie na wschód. Największe wrażenie wywarła na mnie jednak pewna budowla . Początkowo myślałam, że była to jakaś cmentarna kaplica. Gdy podeszłam bliżej okazało się , że to pozostałości po polskim mauzoleum wojskowym. Napis nad wejściem – Poległym za Ojczyznę. Po kilkunastu schodkach weszłam do wnętrza. Niewielkie, zniszczone, pozbawione jakichkolwiek sprzętów czy ozdób. Trochę powywracanych gratów, desek, nie sprawiało to jednak wrażenia jakiegoś wandalizmu po prostu brak zamknięcia i opiekuna. W Zborowie nie ma polskiej parafii, chociaż jest kościół, z zewnątrz całkiem dobrze zachowany. Pamiętam, że poczuliśmy się z mężem trochę nieswojo. Nie wiem dokładnie z jakiego okresu pochodzi ta kaplica, ale domyślam się, że z międzywojennego.

Inną nekropolię, którą miałam okazję poznać to cmentarz w Złoczowie. Niezbyt duży, ale posiadający wiele polskich grobów. Stan ich przedstawia się przeróżnie. Od całkiem dobrze utrzymanych po popadłe w ruinę. Niektóre na tyle zniszczone, że widać wnętrza z rozsypanymi, a zdaje się, że nawet rozdartymi specjalnie trumnami. Wskazywały na to specyficznie ułożone kości, a właściwie zebrane razem, w takim miejscu w którym nie powinny się znajdować. To przygnębia, a trochę i straszy. Cmentarz w chwili obecnej to przemieszanie grobów polskich i ukraińskich. W sumie dość dobrze utrzymany. Ciągle służy mieszkańcom. Na uwagę zasługuje grób biskupa Jana Cieńskiego, który w ukryciu sprawował swoją godność biskupią .

Opisując polskie mogiły na Kresach nie sposób wspomnieć o cmentarzu Łyczakowskim. Ten akurat wiele osób z naszego regionu odwiedziło, a niektórzy mieli okazję oglądać na fotografii czy w telewizji. Pozwolę sobie przedstawić jedno tylko zdjęcie.

Różne są losy naszych polskich cmentarzy na Ukrainie. Jedne popadają w całkowite zapomnienie, drugie zostają wchłaniane przez cmentarze ukraińskie, jeszcze inne giną bezpowrotnie. Są jednak i takie jak w Zbarażu, które znajdują opiekuna.

[link widoczny dla zalogowanych]

Sokal

Polskie cmentarze kresowe"

To tytuł nowej wystawy otwartej we wrocławskiej Rotundzie Panoramy Racławickiej. Dokumentuje ona groby Polaków na cmentarzach we Lwowie, Wilnie i w wielu innych miejscach na terenach dzisiejszej Ukrainy, Białorusi i Litwy.

Na wystawie znalazło się 140 fotogramów autorstwa wrocławskiego fotografika Ryszarda Sławczyńskiego przedstawiających pomniki ludzi zasłużonych dla polskiej kultury, nauki i polityki. Ekspozycja jest plonem licznych podróży Ryszarda Sławczyńskiego po Kresach, podczas których oprócz najbardziej znanych cmentarzy we Lwowie i Wilnie odwiedził również te mniejsze, m.in. w Jazłowcu, Buczaczu, Berdyczowie, Humaniu, Grodnie, Żytomierzu, Nowogródku i w wielu innych miejscowościach. Na prezentowanych zdjęciach można zobaczyć m.in. nagrobki: Marii Konopnickiej, Elizy Orzeszkowej, Artura Grottgera, rodziców Juliusza Słowackiego - Salomei i Euzebiusza, oraz groby uczestników Insurekcji Kościuszkowskiej - Antoniego Kobylańskiego, Franciszka Zaremby i Antoniego Pióreckiego. Wystawa będzie czynna dla zwiedzających do grudnia. Jak nas poinformowała rzecznik wrocławskiego Muzeum Narodowego Anna Kowalów, kolejna ekspozycja o podobnej tematyce pt. "O nich mówią kamienie. Nagrobki wrocławian" prezentująca fotografie Marka Nowakowskiego zostanie otwarta 29 bm. w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu.
MZ, Wrocław

Sokal

.

Ingres relikwii św.Jadwigi Królowej do Litwy.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Autorzy filmu i foto: Tatiana Arcimowicz i Władysław Andrzej Pitak
URL filmu:
http://youtu.be/MyA5Qlri4sE
Autor tekstu: fr. Mateusz Stachowski OFM Conv

@

Po raz pierwszy od wizyty wspominanej w zamierzchłych czasach przez Jana Długosza, powróciła na Litwę królowa Jadwiga.
W niedzielę 21 października 2012 r. nastąpiło uroczyste złożenie jej relikwii we franciszkańskim kościele w Wilnie.

[link widoczny dla zalogowanych]

.

daria120

Niestety wiele takich cmentarzy nieszczeje, groby zostają zrównane z ziemię i mało kto o nich pamieta. Miejmy nadzieję , że jednak wiele takich miejsc zostanie otoczone odpowiednią opieką i ślady historii nie zaginą.