Sokal - historia i dzień dzisiejszy miasta i rejonu :: Przegląd tematu - Wilno

larysa · Wysłany: Pią 10:03, 15 Wrz 2017 Temat postu:

Oj tak, też jestem zachwycona Wilnem. Pełno w nim pięknych zabytków. Tutaj czuć historię naszych przodków.

sonia · Wysłany: Wto 11:45, 27 Sty 2015 Temat postu:

Wilno to przepiękne miasto, byłam tam 5 lat temu i na pewno jeszcze tam kiedyś powrócę

Sokal · Wysłany: Pią 9:34, 01 Kwi 2011 Temat postu:

Wilno. Freski w Kościele OO. Franciszkanów.
Foto W.Pitak

http://nk.pl/#profile/13018908/gallery/album/9/478

http://nk.pl/#profile/13018908/gallery/album/9/477

Wilno. Kościół OO Franciszkanów.
Foto W.Pitak
http://nk.pl/#profile/13018908/gallery/album/9/476

dolek

Gintaras Songaila contra Waldemar Tomaszewski

Prokuratura Generalna Litwy rozpoczęła dochodzenie w sprawie domniemanego oszczerstwa, jakim miał się posłużyć eurodeputowany, przewodniczący Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemar Tomaszewski wobec posła partii konserwatywnej Gintarasa Songaily.

Przed rokiem Tomaszewski, uczestnicząc w programie telewizyjnym na temat Karty Polaka, oskarżył Songailę, że ten był w czasach radzieckich donosicielem. Songaila zarzucił Tomaszewskiemu oszczerstwo. Szefowi AWPL może grozić za to dwa lata pozbawienia wolności.

Songaila czterokrotnie zwracał się do prokuratury, by wszczęła dochodzenie przeciwko Tomaszewskiemu, jednak ta odmawiała. Decyzje te Songaila zaskarżył do sądu, który ostatecznie uznał, że odmowy prokuratury są bezpodstawne.

W ocenie Waldemara Tomaszewskiego dochodzenie przeciwko niemu – to „kolejne antypolskie działania przedstawicieli partii rządzącej, reakcja na zwycięstwo przedstawiciela AWPL w uzupełniających wyborach parlamentarnych”.

„Należy jedynie ubolewać, że w rozgrywki polityczne jest wciągana prokuratura generalna” – ocenia Tomaszewski.

Poseł Songaila uważa, że „nie jest ważne, jaka kara zostanie wymierzona Tomaszewskiemu, najważniejsze, by sprawa trafiła do sądu”.

Gintaras Songaila, który reprezentuje radykalne skrzydło współrządzącej partii konserwatywnej Związek Ojczyzny – Litewscy Chrześcijańscy Demokraci, rozpętał na Litwie burzę wokół Karty Polaka. Po jesiennych wyborach parlamentarnych podał on w wątpliwość lojalność wobec państwa litewskiego dwóch posłów AWPL, posiadających Kartę Polaka – Waldemara Tomaszewskiego i Michała Mackiewicza.

Tatiana · Wysłany: Śro 16:25, 29 Lip 2009 Temat postu:

Ostra Brama w Wilnie
Wilno - miasto naszych przodków
Obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej
Zapraszamy do odwiedzenia strony wilniuków
http://www.ostrabrama.webpark.pl

www.wilniuki.fora.pl
gdzie wilniuki tam kaziuki
http://www.wilniuki.fora.pl
.
http://www.kresowiak.fora.pl/wspomnienia-opisy-relacje,7/wilno-mala-ostra-brama-u-franciszkanow,103.html

Tatiana · Wysłany: Śro 16:25, 29 Lip 2009 Temat postu:

Kościół i klasztor o.o. Franciszkanów pw. NMP na Piasku w Wilnie(mimo zrujnowania go przez sowieckiego zaborcę) jest nadal miejscem spotkań Polaków i Litwinów podczas dwujęzycznej liturgii, modlących się do Matki Boskiej Brzemiennej, figury zwanej drugą Matką Boską Ostrobramską.

http://www.wilniuki.fora.pl/wilno,11/kosciol-i-klasztor-franciszkanow-w-wilnie,125.html

fotografie umieszczone są na stronie:
http://www.wilniuki.fora.pl

Więcej fotografii z kościoła OO. Franciszkanów w Wilnie
autorstwa Tatiany i Władysława Pitaków
można obejrzeć w galerii tego portalu.

Wszystkie fotografie (w oryginalnym formacie) pokazujące piękno wileńskich zabytków można zamówić pod adresem:

sokal2@wp.pl
tel.094-340-60-06

Tatiana

.

Kościół i klasztor Franciszkanów w Wilnie
- fotografie przedwojenne

.
.

.

Oglądasz fotografie umieszczone na stronie:
http://www.wilniuki.fora.pl

Więcej fotografii z kościoła OO. Franciszkanów w Wilnie
autorstwa Tatiany i Władysława Pitaków
można obejrzeć w galerii tego portalu.

Wszystkie fotografie (w oryginalnym formacie) pokazujące piękno wileńskich zabytków można zamówić pod adresem:

sokal2@wp.pl
tel.94-340-60-06
.

http://www.naszairlandia.fora.pl/nie-pytaj-o-polske,4/kosciol-bez-tajemnic,70.html#289
.
http://www.naszabryka.fora.pl/dla-kazdego-cos-milego,1/biala-pani-u-oo-franciszkanow-w-wilnie,41.html#227
.
http://www.naszagmina.pun.pl/viewtopic.php?pid=65#p65
.
http://www.naszacela.darmowefora.pl/index.php?topic=13.0
.
http://www.naszawiara.darmowefora.pl/index.php?topic=11.0
.

Video-Lux · Wysłany: Pią 9:59, 08 Lut 2008 Temat postu:

Na filmie dvd (28 minut w formacie ekranowym 16:9)
niesamowita historia ludzi i cudownego obrazu
Matki Boskiej Łaskawej z Tartakowa k/Sokala w woj. Lwowskim.

Zamówienia proszę składać pod adresem:

sokal2@wp.pl

lub telefonicznie:

94-340-60-06

Koszt 1 płyty DVD = 20 zł wraz z kosztami wysyłki [/quote]

Video-Lux · Wysłany: Pią 0:00, 18 Sty 2008 Temat postu:

Polak · Wysłany: Śro 21:19, 12 Gru 2007 Temat postu:

Sokal

Ród Chodkiewiczów
Ród Mackiewiczów
Nałęczowie
Potoccy (herbu Pilawa)
Ród Sapiehów
Sołtanowicze herbu Rozstrzał / pilawa
Ród Stefanowiczów herbu Syrokomla
Ród Syrokomlów

Ród Tyszkiewiczów

Tyszkiewiczowie (lit. Tiškevičius) herbu Leliwa - polska rodzina arystokratyczna pochodząca z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Posiadają tytuł hrabiowski.

Forma żeńska Tyszkiewicz/Tyszkiewiczowa, panna Tyszkiewiczówna, w liczbie mnogiej Tyszkiewiczowie.

Znani ludzie:Tyszkiewiczowie

Andrzej Tyszkiewicz, generał
Beata Tyszkiewicz, aktorka
Benedykt Tyszkiewicz, marszałek gubernialny kowieński
Bogdan Tyszkiewicz, kontrowersyjny działacz sportowy i biznesmen
Jan Michał Tyszkiewicz, poseł
Józef Ignacy Tyszkiewicz, pułkownik wojsk litewskich, starosta wielatycki, odnaczony Orderem Orła Białego
Eustachy Tyszkiewicz, archeolog
Janusz Skumin Tyszkiewicz, wojewoda i pisarz
Janusz Tyszkiewicz Łohojski, wojewoda kijowski
Jerzy Tyszkiewicz, biskup wileński
Konstanty Tyszkiewicz, archeolog
Ludwik Tyszkiewicz, hetman polny litewski, marszałek wielki litewski, zbudował Pałac Tyszkiewiczów w Warszawie
Maria Anna Tyszkiewicz znana jako Hanka Ordonówna
Katarzyna Eugenia Tyszkiewicz, matka Dymitra Jerzego Wiśniowieckiego
Michał Tyszkiewicz, ziemianin, urzędnik MSZ, mąż Hanki Ordonówny, autor tekstów jej piosenek
Michał Tyszkiewicz (egiptolog)
Michał Tyszkiewicz z Połągi
Robert Tyszkiewicz, społecznik, polityk
Samuel Tyszkiewicz, drukarz
Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli
Włodzimierz Tyszkiewicz, płk dypl.
Maria Teresa Tyszkiewiczowa, córka Andrzeja Poniatowskiego
Joanna Izabela Tyszkieicz, córka Jana Tyszkiewicza

Osoby związane z rodziną Tyszkiewiczów

Maja Komorowska-Tyszkiewicz, aktorka, żona Jerzego Tyszkiewicza

Pałace Tyszkiewiczów

Pałac Tyszkiewiczów w Warszawie
Raudondvaris, tamże bazylika św. Teresy
Połąga, obecnie Muzeum Bursztynu
Średniki, lit. Seredžius - tzw. Belweder

Sokal

Podział administracyjny

Wilno dzieli się na 21 starostw (lit. Seniūnija). W skład Starego Miasta wchodzi Zarzecze (lit. Užupis), które organizuje happeningi niepodległościowe.

Historia

Osada powstała prawdopodobnie już w V w.

XIV wiek

Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą dopiero z 1323, gdy twórca Wielkiego Księstwa Litewskiego Giedymin wzniósł drewniany zamek (zwany Wysokim) na Górze Zamkowej. On także przeniósł stolicę z Trok do Wilna. Wielki książę litewski i król Polski Władysław Jagiełło w 1387 nadał miastu prawa magdeburskie oraz zaczął sprowadzać osiedleńców. Wilno rozwijało się dynamicznie, powstawały liczne cechy rzemieślnicze. W 1390 roku miało miejsce oblężenie przeprowadzone przez współdziałających razem Krzyżaków i księcia Witolda.

XV wiek

W 1409 roku ksiażę Witold (lit. Vytautas Didysis) rozpoczął budować pierwszy murowany zamek (zwany później Zamkiem Górnym) na Górze Zamkowej. Potem powstał obok katedry Zamek Dolny.

XVI wiek

W latach 1503-1522 wybudowano mury obronne z dziewięcioma bramami i trzema basztami, które zburzono na przełomie XVIII i XIX w. z wyjątkiem Bramy Miednickiej zwanej też Ostrą Bramą (lit. Aušros Vartai). Najświetniejszy okres w dziejach miasta to czasy zygmuntowskie. Powstała wówczas mennica, arsenał, młyny, most na Wilejce, liczne szpitale i pałace. Pracowali tu architekci i rzeźbiarze włoscy (Jan Cini, Jan Maria Padovano). Wilno stało się miastem wielu narodowości (Polacy, Rusini (Białorusini), Żydzi, Niemcy, Włosi, Ormianie, Litwini, Tatarzy).

W 1578 król Stefan Batory założył Akademię prowadzoną przez jezuitów, co stało się zalążkiem Uniwersytetu Wileńskiego.

XVII wiek

Rozwoju miasta nie zahamował wielki pożar w roku 1610. Duże zniszczenia miastu przyniosła jednak okupacja moskiewska trwająca sześć lat do 1660 r., gdy miasto odbiły wojska pod dowództwem Michała Paca.

XVIII wiek

Miasto w tym czasie stało się dla Żydów "Jerozolimą Północy" (jid. Yerushalaim szel cafon). Działała tu jedna z najwybitniejszych szkół talmudycznych na świecie. Kolejnym ciosem była III wojna północna. W XVIII w. w mieście powstało wiele wspaniałych barokowych kościołów. W trakcie insurekcji kościuszkowskiej, w nocy z 22/23 kwietnia 1794 doszło w Wilnie do walk, w trakcie których wyparto z miasta Rosjan. 19 lipca pod miasto podeszły wojska generała Dejowa lecz Rosjanie nie zdołali zdobyć miasta. Następne oblężenie nastąpiło 11 sierpnia ale miasto nie mając środków do obrony poddało się prawie bez walki. W 1795 miasto znalazło się w zaborze rosyjskim i stało się stolicą guberni.

XIX wiek

Podczas wojen napoleońskich przez miasto w 1812 r. przeszły 200 tys. wojska Napoleona, w tym oddziały polskie. Pomimo grabieży armii napoleońskiej był to dla miasta okres krótkotrwałej wolności (lipiec - grudzień 1812). W Wilnie zainstalowano podległy Francuzom i złożony z Polaków tymczasowy rząd (Komisja Rządząca Tymczasowa). W efekcie klęski Napoleona w Rosji, resztki Wielkiej Armii wycofały się przez Wilno w początkach grudnia. W mieście i w jego okolicach wielu żołnierzy zmarło wtedy z głodu i wycieńczenia. Już 10 grudnia 1812 r. Wilno ponownie zajęli Rosjanie.

W XIX w. Wilno było miejscem rozwoju licznych patriotycznych organizacji np. filaretów, filomatów, Związek Patriotyczny i Szubrawców. W lecie 1823 roku doszło w Wilnie do masowych aresztowań polskiej młodzieży. W tym czasie w Wilnie studiował i był więziony Adam Mickiewicz. Po powstaniu listopadowym z 1831 r. Rosjanie zamknęli uniwersytet. Do 1842 działały wydziały medyczny i teologiczny. Przywódców powstania powieszono na Placu Łukiskim. Utworzono Wileńską Bibliotekę Publiczną.

Od 1861 r. sytuacja w mieście zaczęła być coraz bardziej napięta, gdy podczas polskich pochodów patriotycznych kozacy zaatakowali manifestacje. Wybuchło powstanie styczniowe, podczas którego w okolicy Wilna trwały zacięte walki. Pacyfikacji Wilna dokonał rosyjski generał-gubernator Michaił Murawjow, któremu nadano znaczący przydomek Wieszatiel.

W grudniu 1862 uruchomiono Kolej Warszawsko-Petersburską, której Wilno stało się ważnym węzłem. W 1893 uruchomiono tramwaj konny.

XX wiek

W latach 1915-1918 Wilno było okupowane przez Niemców. Po ustąpieniu Niemców rozgorzał polsko-litewski konflikt o Wilno. W 1918 w celu ochrony ludności polskiej powołano Samoobronę Krajową Litwy i Białorusi, która 31 grudnia pozbawiła władzy komunistów po 3 dniach sprawowania przez nich władzy, jednak już 5 stycznia 1919 Wilno zajęli bolszewicy. W lutym 1919 Wilno zostało proklamowane stolicą Radzieckiej Socjalistycznej Republiki Litwy i Białorusi zwaną "Lit-Bel-em". Wojsko polskie pod osobistym dowództwem Józefa Piłsudskiego wyzwoliło miasto 19 kwietnia 1919. Rada Najwyższa na konferencji wersalskiej próbowała podzielić Wilno i Wileńszczyznę na zasadzie etnicznej pozostawiając samo miasto po polskiej stronie (tzw. Linia Focha). Podczas wojny 1920 roku miasto zostało zdobyte przez Armię Czerwoną. 12 lipca 1920 r. rząd sowiecki zawarł układ z rządem litewskim na mocy którego m.in. Wilno, Suwalskie miało być oddane Litwie. Sowieci nie kwapili się z wypełnieniem tego postanowienia i dopiero w obliczu klęski, uciekając, przekazali Wilno Litwinom 27 sierpnia. Wojsko Polskie w pościgu za bolszewikami wyparło Litwinów z Suwalskiego, nie można jednak było tego zrobić w przypadku Wilna wskutek fatalnych błędów polskiej dyplomacji. Min. spraw zagranicznych E. Sapieha zwrócił się bowiem do Ligi Narodów z żądaniem wywarcia presji na Litwinów by ci opuścili Wilno (które przypomnijmy od IV 1919 r. znajdowało się w Polsce); tym samym jednak umiędzynarodowił kwestię miasta. Piłsudski zdecydował się zatem na inne rozwiązanie problemu. Aby zająć Wilno posunął się do podstępu. Zlecił gen. Lucjanowi Żeligowskiemu, dowódcy Litewsko-Białoruskiej Dywizji Piechoty, upozorować "bunt" i wkroczyć do Wilna. 9 października 1920 oddziały Żeligowskiego weszły do miasta. Proklamowano utworzenie państwa, tzw. Litwy Środkowej. 20 lutego 1922 jej parlament (Sejm Wileński) przyjął uchwałę o włączeniu Litwy Środkowej do Polski.

Wilno stało się stolicą województwa. W 1927 roku otwarto nowoczesne budynki Polskiego Radia. 19 września 1939, pomimo obrony miasta przez harcerzy i gimnazjalistów, Wilno zajęły wojska radzieckie. Patrz: Obrona Wilna 1939. 26 października 1939 Sowieci oddali miasto Litwinom, lecz 15 czerwca 1940, ponownie je zajęli. 14 lipca 1940 zaczęły się wywózki na Syberię. W czasie wojny prześladowania i deportacje objęły ok. 35 tys. mieszkańców Wileńszczyzny, głównie polskiego pochodzenia. 22 czerwca 1941 Niemcy zbombardowali miasto, a kilka dni później je zajęli.

W 1941 w egzekucjach przeprowadzonych przez Niemców oraz grupę kolaborujących z nimi Litwinów (Ypatingas Burys) we wsi Ponary (obecnie w granicach miasta, lit. Panerai) zginęło ok. 100 tys. mieszkańców (w większości Żydów) oraz ok. 20 tys. Polaków. 7 lipca 1944 skoncentrowana pod miastem polska Armia Krajowa rozpoczęła atak na Wilno -operację przeciwko Niemcom i 10 lipca zajęła niemiecki bunkier dowodzenia nad rzeką Wilenka (Operacja Ostra Brama). AK we współdziałaniu z Armią Czerwoną, która weszła do miasta wieczorem 7 lipca po kilku dniach walk ulicznych w dniu 13 lipca wyzwoliła Wilno. Jednakże Polacy krótko cieszyli się swą wolnością, albowiem w kilka dni po nadejściu Armii Czerwonej NKWD aresztowało wszystkich polskich żołnierzy i oficerów oraz wydarło Wilno z rąk polskich. Następnie już znacznie okrojoną terytorialnie Litwę razem z Wilnem włączono do Związku Radzieckiego i po 1944 r. większość polskich mieszkańców została przesiedlona. Od tego czasu w Wilnie zaczęli masowo osiedlać się Litwini i Rosjanie .

Ruchy niepodległościowe zapoczątkowane w czerwcu 1988 roku przez Litewski Ruch na Rzecz Przebudowy (Sajudis) nasiliły się w 1990 roku, a w styczniu 1991 doszło do starć pod wieżą telewizyjną (żołnierze użyli m.in. czołgów), w których po stronie opozycji zginęło 17 ludzi i było ok. 600 rannych. Od 17 września 1991 Wilno jest stolicą niepodległej Litwy, co walnie przyczyniło się do upadku ZSRR. W 1993 roku Wilno odwiedził papież Jan Paweł II.

Zabytki

W 1994 r. zabytkowy zespół Wilna został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO. W Wilnie jest 40 kościołów, z których najbardziej okazały, to barokowy Kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu (1668-1676) zawierający ponad 2000 rzeźb oraz kaplica w Ostrej Bramie (Bramie Miednickiej) ze słynnym obrazem Matki Boskiej Ostrobramskiej.

Zabytki gotyckie

Wieża Giedymina (Gedymino Bokštas)
św. Anny (XVI w.)
Św. Franciszka i św. Bernarda (Bernardynów) (XVI w.)
Zabytyki renesansowe

Zamek Dolny.
kaplicą św. Kazimierza
Zabytki barokowe

Uniwersytet Wileński
św. Michała (Bernardynek)
kościół i klasztor Bazylianów (XVII w.)
Misjonarzy (1695-1730)
św. Jakuba i Filipa (1690-1737)
św. Katarzyny (1622)
św. Kazimierza (1604-1616) przebudowany XVII-XIX w.)
Kościół św. Rafała (XVIII w.),
św. Stefana (ok. 1600)
św. Teresy (1635-1650)
Trynitarzy na Antokolu (1694-1717) cerkiew do 1919 r.
Wizytek (1715-1760)
Wszystkich Świętych (1620-1631) rozbudowany XVIII w.)
Zabytki klasycystyczne

katedra św. Stanisława
Ratusz
pałac w Werkach
kościół ewangelicko-reformowany (XVI-XVIII w.)
Zabytki eklektyczne i neostylowe

Synagoga Chóralna (1903)
kościół ewangelicko-augsburski (XIX w.).
Filharmonia (1899-1902)
"Zameczek" (1894-1900, J. Januszewski, A. Filipowicz-Dubowik)
Zabytki modernistyczne sprzed 1939 r.

Wzgórze Trzech Krzyży z 1916 r. (proj.Wiwulski)
Dom Towarowy Braci Jabłkowskich (1921-1923, K. Jankowski, F. Lilpop),
Osiedle mieszkaniowe na Antokolu inspirowane Bauhausem (1930-1931, F. Wojciechowski),
Izba Przemysłowo-Handlowa, (1931, Z. Tarasin),
Dom Akademicki (1931, A. Kodelski),
Bank Gospodarstwa Krajowego (1936-1938, J. Pańkowski, S. Gałęzowski),
Gmach PKO (1936-1938, Z. Puget, Juliusz Żurawski, przeb. 1996, A. Nasvytas),
Ubezpieczalnia Społeczna (1938-1939, S. Murczyński, Jerzy Sołtan),
Lombard (1938, I. Helman-Zatorska) czy
Szkoła (1938-1939, Romuald Gutt).
inne zabytki:

meczet (XIX w.) zburzony w latach pięćdziesiątych
prawosławna katedra metropolitalna (XVII-XIX w.)
Cerkiew Spaska (1868)
kienesa karaimska (1922)
Nekropolie

Cmentarz na Rossie, gdzie pochowana jest matka Józefa Piłsudskiego oraz jego serce.
Cmentarz Bernardyński na Zarzeczu
Cmentarze na Antokolu
Cmentarz Piotra i Pawła
Cmentarz św. Rafała na Pióromoncie
Cmentarz w Kalwarii
cmentarz ewangelicki
cmentarz prawosławny
cmentarz muzułmański
cmentarz karaimski
cmentarze żydowskie

Słynne i ważne osoby związane z miastem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Wilnem.

Michał Andriolli (1836-1893), malarz
Marek Antokolski
August Bécu
Wojciech Brudzewski
Teodor Bujnicki (1907-1944), poeta
Stanisław Cat-Mackiewicz, pisarz
Jan Karol Chodkiewicz (1560-1621), polityk i hetman
Icchak Cukierman (1915-1981)
Ignacy Domeyko (1801-1889), geolog
Władysław Dziewulski, astronom, pedagog
Jan Krzysztof Glaubitz, architekt
Antoni Gorecki (1787-1861), pisarz, poeta
Wawrzyniec Gucewicz, architekt
Jascha Heifetz (1901-1987)
Jerzy Hoppen, malarz, grafik, pedagog, historyk sztuki
Helena Iwańciów, pedagog
Marian Iwańciów, malarz, grafik, pedagog
Ignacy Iwicki, tłumacz
Tekla Iwicka, filantropka
Witold Iwicki, duchowny
Czesław Jankowski
Jakub Jasiński
Stanisław Jasiukiewicz (1921-1973), aktor
Mieczysław Karłowicz (1876-1909), kompozytor
Zygmunt Kęstowicz, aktor
Adam Kirkor, pisarz
Szymon Konarski, powstaniec
Kazimierz Kontrym (1776-1836), pisarz, polityk
Józef Ignacy Kraszewski, pisarz
Joachim Lelewel (1786-1861), historyk
Józef Łukaszewicz
Józef Mackiewicz, pisarz, publicysta
Adam Mickiewicz, poeta
Czesław Miłosz (1911-2004), poeta, nagroda Nobla
Ludwik Narbutt (1832-1863), powstaniec
Teodor Narbutt (1784-1864), historyk
Tymon Niesiołowski, malarz, grafik, pedagog
Maurycy Orgelbrand (1826-1904) i Samuel Orgelbrand (1810-1868)
Bohdan Paczyński (1940-), astronom
Jerzy Passendorfer (1923-2003), reżyser
Shimon Peres, polityk
Józef Piłsudski, polityk, wojskowy
Emilia Plater (1806-1831), rewolucjonistka
Ignacy Potocki oficer napoleoński
Edward Römer
Ferdynand Ruszczyc, malarz, grafik, pedagog
Lew Sapieha
Maciej Sarbiewski
Kazimierz Siemienowicz
Piotr Skarga (1536-1612), teolog, pisarz, pierwszy rektor Akademii Wileńskiej
Irena Sławińska (1913-2004), teatrolog
Juliusz Słowacki, poeta
Aleksander Sołtanowicz (1480-1550), Marszałek Wielki Koronny
Chaim Soutine
Awron Sutkower
Władysław Syrokomla (1823-1862), poeta, pisarz, tłumacz
Antoni Szacki
Jan Szyttler (1763-1850), kucharz
Ludomir Śleńdziński, malarz, rzeźbiarz, pedagog
Jędrzej Śniadecki (1768-1838), chemik, biolog, filozof
Józef Świętorzecki (1876-1936), generał
Eustachy Tyszkiewicz (1814-1873), historyk
Zygmunt Vogel (1764-1826), malarz
Chaim Weizmann
Jan Kazimierz Wilczyński (1806-1885), archeolog
Antoni Wiwulski (1877-1919), architekt
Eliasz ben Salomon Zalman Gaon z Wilna (1720-1797), żydowski kabalista i matematyk
Ludwik Zamenhof
Tomasz Zan (1796-1855), poeta
[/b]