Sokal - historia i dzień dzisiejszy miasta i rejonu
Odwiedź Sokalszczyznę - rejon w województwie lwowskim
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Profil
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
Forum Sokal - historia i dzień dzisiejszy miasta i rejonu Strona Główna
->
Historia i dzień dzisiejszy
Napisz odpowiedź
Użytkownik
Temat
Treść wiadomości
Emotikony
Więcej Ikon
Kolor:
Domyślny
Ciemnoczerwony
Czerwony
Pomarańćzowy
Brązowy
Żółty
Zielony
Oliwkowy
Błękitny
Niebieski
Ciemnoniebieski
Purpurowy
Fioletowy
Biały
Czarny
Rozmiar:
Minimalny
Mały
Normalny
Duży
Ogromny
Zamknij Tagi
Opcje
HTML:
TAK
BBCode
:
TAK
Uśmieszki:
TAK
Wyłącz HTML w tym poście
Wyłącz BBCode w tym poście
Wyłącz Uśmieszki w tym poście
Kod potwierdzający: *
Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Skocz do:
Wybierz forum
Ogólne
----------------
Ogłoszenia, komunikaty administracyjne
Aktualności z kraju i zagranicy
Sokalszczyzna
----------------
Sokal, Zabuże, Żwirka, Poturzyca
Ilkowicze, Tartaków, Komarów i okolice
Bełz, Czerwonograd, Ugniw, Wielkie Mosty
Lwów i Wilno - stolice Kresów
----------------
Ukochane miasto LWÓW
Wilno - miasto moich przodków
Polacy na Kresach
----------------
Historia i dzień dzisiejszy
Wielcy Patrioci Kresów
Poszukiwania
Sanktuaria
----------------
Jasna Góra w Częstochowie
Sanktuarium Maryjne w Licheniu
Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej w Hrubieszowie
Sanktuaria na Kresach
Sanktuarium Matki Boskiej z Tartakowa w Łukawcu
EURO 2012
----------------
współpraca polsko-ukraińska
Księga Gości
----------------
spotkania, imprezy, warsztaty, linki do stron w internecie
Przegląd tematu
<table border="0" cellpadding="3" cellspacing="1" width="100%" class="forumline"> <tr> <th class="thCornerL" width="22%" height="26">Autor</th> <th class="thCornerR">Wiadomość</th> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row1"><span class="name"><a name=""></a><b>Jacek Lutobor Kiprian</b></span></td> <td class="row1" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 3:46, 18 Lis 2018<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">Baciarzyć - rozrabiać, grandzić, z ruska - kozaczyć <br />Sypnąć Chwałę (Sicz) - zdradzić przyjaciół, ferajnę <br />Kosior - ostry cwajger, z nożem <br />Urke (ksywka) - książę złodziei <br />Urke Siczy - szef grupy złodziei drobnych <br />Falanga - grupa kilku siczy do jednej grandy <br />Granda szpryng - duża "robota" złodziejska <br />Ćmok - pijak, słaby charakter niewart zaufania <br />Cymbał - przygłup <br />Niefartny - pechowy <br />Odbić koszenie frajerów - ponowić kradzież <br />Brać szacun u ludzi - zdobywać szacunek złodziei <br />Ferajna, sicz, hanza - grupa, dzielnica, banda na gryps (dawniej wezwanie na granda szpryng) <br />Dintojra - zemsta złodziejska przez zadanie niehonorowej śmierci winnemu <br />Kimać, zakimać - schować się, ukryć przed cynglami (policją kryminalną) <br />Iść na Św. Dyzmę (z fartem) - ryzykować: po blacie, szpryngu, grandzie, żylecie, bajtlu, przewałce - na robocie złodziejskiej <br />Bajer - adwokat - także kłamstwo (kit) <br />Fagas - lokaj, sługa, totumfacki, do poruczeń <br />Frajer - nie złodziej, nie godny miru (szacunku), nie swój <br />Zawinąć - ukraść nieuzbrojoną ręką <br />Kumać, czaić bakał - rozumieć mowę <br />Klawisznik - złodziej wytrychowy <br />Klawisznik na paskę - złodziej robiący wytrych bez wzorca klucza, na zamek, na kasztela <br />Latawica - "przechodnia" panna <br /> <br />to taka tam próbka z pamięci na szybko, Legnickie Zakaczawie pełne było Lwowskiego bałakania...</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row2"><span class="name"><a name=""></a><b>WPitak</b></span></td> <td class="row2" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:58, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br /> <br />Jeszcze kilka wyrazów z gwary lwowskiej, do dzisiaj te wyrazy i zwroty są używane w potocznej polszczyźnie,np. <br /> <br /> <br />FAJNY = dobry, pierwsza klasa, <br /> <br /> <br />GADAĆ = mówić, rozmawiać, <br /> <br /> <br />GRABA = ręka,(ale masz wielkie graby, szpanuj graby, kryj graby - na pożegnanie), <br /> <br /> <br />GRYPSAĆ= pisać (siadaj i pisz, bu cienki jexdy,,, grypsaj. W żargonie złodziejskim : grypsać ,grypsować, grypsić. <br /> <br /> <br />HACZYK = pogrzebacz (haczyk leży koło pieca, haczkiem popraw w piecu). HAJCOWAĆ = palić, HAJCER=pomocnik maszynisty,palacz ( naszym wenglim hajcuju, maszynista już wszedł do hajcowni). <br /> <br /> <br />HAJTY, HAJTI = w zwrotach do dzieci zawołanie zapowiadające wyjście z domu na spacer (Zulisia pójdzie hajti) inne formy tego zawołania: hajtu, hajtuś, hajciu, hajci,) . <br /> <br /> <br />HAŁASTRA = gromada, zbieranina, pospólstwo (poszli tam cała hałastrą, hałąstra w zbiegowisku prym wiodła). <br /> <br /> <br />HAMAĆ = jeść ( w zwrotach do dzieci: hamaj łądnie, hamaj. <br /> <br /> <br />HANDRYCZYĆ SIĘ = sprzeczać się prowadzić utarczki, targować się ( matka z córką handryczyły się o pieniądze, ). <br /> <br /> <br />HARATAĆ = bić,rozbijać, tłuc, ( Łuń z Romkiem haratali się do krwi, haratał wszystko co było po drodze, haratać w gałę, wrócił cały poharatany) <br /> <br />@</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row1"><span class="name"><a name=""></a><b>WPitak</b></span></td> <td class="row1" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:56, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br />Z.Kurzowa (cyt.wyżej) podaje w swojej pracy słownik ponad 800 haseł jednowyrazowych i 140 frazeologizmów. Nie jest to lista zamknięta. Na pewno można ją powiększyć o słownictwo pochodzenia niemieckiego, ruskiego, żydowskiego i żargonowo złodziejskiego (czyt. bałaku batiarów) z elementami ekspresywno – emocjonalnymi (czyt. niewerbalnymi). <br /> <br /> <br />Podane niżej przykłady pochodzą ze źródeł pisanych – Dialogów Szczepka i Tońka oraz z rękopiśmiennych wierszy o Lwowie Witolda Szolgini, a także tekstów pisanych i mówionych pochodzących od rodziny autorki. <br /> <br /> <br />Zacznijmy od słów BAŁAK i BATIAR – <br /> <br />BAŁAK – mowa, rozmowa, opowiadanie (czasownik – bałakać) – we Lwowie wyraz używany potocznie w gwarze miejskiej, w dialekcie kulturalnym z nacechowaniem emocjonalno-stylistycznym. <br /> <br />BATIAR - rzadziej „baciar” lub „baciarz” – andrus, łobuz, ulicznik. Bardziej pejoratywnie: awanturnik, pijak, włóczęga, leń, oprych, nicpoń, hulaka. Pierwowzorem jest węgierskie słowo „betya’r” – włóczęga, człowiek poza prawem. <br /> <br />Uważa się , że z postacią BATIAR łączyło się dodatnie nacechowanie emocjonalne, z BACIARZ – zdecydowanie pejoratywne. BATIARNIA - hołota, gawiedź. BATIARÓWKA – czapka batiara , oprychówka. (str.139-140) <br />.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row2"><span class="name"><a name=""></a><b>WPitak</b></span></td> <td class="row2" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:54, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br />Pod koniec wojny wypędzono nas ze Lwowa do Wrocławia i często słyszałem, jak w domu rodzice rozmawiali gwarą , ale w mieście i w rozmowach z sąsiadami starali się posługiwać potocznym językiem polskim. <br />Pamiętam takie określenia i zwroty: <br /> <br />Kiedy do sąsiadki przychodził w odwiedziny jej znajomy, to rodzice nazywali go absztyfikantem. Kiedy wybierali się w niedzielę do kościoła, to tata zakładał ancug i pytał o krawatkę do ancuga. <br /> <br />Kiedy z bratem jako dzieci coś nabroiliśmy, to rodzice nas besztali od bachorów abo bękartów i kazali na ulicy robić rejwach abo do ogrodu rwać chabazie i badyle. <br /> <br />Kiedy urodziła się młodsza siostra, to ją wołali chojci-chojci, a potem ją ciumkali. Pamiętam, że w szkole podstawowej i liceum graliśmy z kolegami w cymbergaja. <br /> <br />.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row1"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row1" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:46, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br />Faktem jest , że dzisiaj wiele zagadnień lingwistycznych jest przedmiotem badań m.in. psychologii behawioralnej , kilku działów logopedycznych (m.in. neurologopedia, surdologopedia, logorytmika) , a także Public Relations i nowoczesnego teatru i filmu. <br /> <br /> Kilka tygodni temu otrzymałem wiadomość od jednego z profesorów na wydziale pedagogicznym (katedra pedagogiki korekcyjnej i inkluzji) Lwowskiego Uniwersytetu, że chcą uczyć przyszłych logopedów i defektologów wg nowego spojrzenia (nie "radzieckiego") na ową tematykę z chęcią współpracy ze specjalistami z Polski. Serdecznie pozdrawiam.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row2"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row2" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:46, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">Władysław Pitak : <br /> <br />Z bałaku lwowskiego wyodrębniłem bałak batiarów - złodziejaszków, rozrabiaków, bandytów, prostytutek, itp. W tym kontekście użyłem określenia "grypsera" - język kiedyś więzienny tzw. kmina (język grypsujących, nazywanych ludźmi) oraz język zwykły – tzw. frajerów. Przy okazji - od kilkunastu lat grypsera staje się powszechniejsza wśród młodzieży ( tatuaże, zachowania, język werbalny i niewerbalny). <br /> <br />Dla mnie ( jestem językoznawcą i logopedą medialnym) język, którym się posługujemy funkcjonuje w warstwach: werbalnej (mowa i pismo), niewerbalnej (ekspresja głosu, mimika i gestykulacja oraz mowa ciała ( postawa, ubiór, znaki szczególne, tatuaże, zachowania). <br /> <br />,</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row1"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row1" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Nie 13:44, 30 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br />. <br />Warto zwrócić uwagę, że na terenie Wschodniej Galicji mieszkańcy nie mieli wyraźnego poczucia przynależności narodowej, tylko - religijnej. Potwierdzają to oficjalne dokumenty personalne, w których , obok danych personalnych wpisywano: wyznanie i języki , np. polski, ruski. <br /> <br />Proszę zwrócić uwagę na to, że nie wpisywano języka ukraińskiego, bo takowego nie nauczano ani w szkołach podstawowych , ani w średnich. Owszem, coraz bardziej popularne stawały się określenia UKRAIŃSKI w nazwach stowarzyszeń zakładanych na terenie Wschodniej Galicji przez przybyszów z ziem ukrainnych czyli spoza Rzeczpospolitej. <br /> <br />Po II wojnie , ze względów poprawnościowych politycznie Rusinów zaczęto nazywać Ukraińcami, obejmując tą nazwą zdarzenia z okresów wcześniejszych. Tak też postąpiła Zofia Kurzowa i tak postępują do dzisiaj badacze i politycy ukraińscy i polscy. <br /> <br />.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row2"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row2" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Pią 21:35, 28 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: </span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /><span style="font-size: 18px; line-height: normal">. <br />Z.Kurzowa (cyt.wyżej) podaje w swojej pracy słownik ponad 800 haseł jednowyrazowych i 140 frazeologizmów. Nie jest to lista zamknięta. Na pewno można ją powiększyć o słownictwo pochodzenia niemieckiego, ruskiego, żydowskiego i żargonowo złodziejskiego (czyt. bałaku batiarów) z elementami ekspresywno – emocjonalnymi (czyt. niewerbalnymi). <br />Podane niżej przykłady pochodzą ze źródeł pisanych – Dialogów Szczepka i Tońka oraz z rękopiśmiennych wierszy o Lwowie Witolda Szolgini, a także tekstów pisanych i mówionych pochodzących od rodziny autorki. <br /> <br /> Zacznijmy od słów BAŁAK i BATIAR – <br /> <br />BAŁAK – mowa, rozmowa, opowiadanie (czasownik – bałakać) – we Lwowie wyraz używany potocznie w gwarze miejskiej, w dialekcie kulturalnym z nacechowaniem emocjonalno-stylistycznym. <br /> <br />BATIAR - rzadziej „baciar” lub „baciarz” – andrus, łobuz, ulicznik. Bardziej pejoratywnie: awanturnik, pijak, włóczęga, leń, oprych, nicpoń, hulaka. Pierwowzorem jest węgierskie słowo „betya’r” – włóczęga, człowiek poza prawem. Uważa się , że z postacią BATIAR łączyło się dodatnie nacechowanie emocjonalne, z BACIARZ – zdecydowanie pejoratywne. BATIARNIA - hołota, gawiedź. BATIARÓWKA – czapka batiara , oprychówka. (str.139-140)</span> <br /> <br />. <br /><img src="http://www.lwow.com.pl/przekroj/batiar6.jpg" border="0" /></span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row1"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row1" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Czw 10:57, 27 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: Dialekt południowokresowy</span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br /><span style="font-weight: bold">Zagadnienie granicy pomiędzy etnosami lechickim i ruskim </span> <br /> <br />Dotąd nie wiadomo jak przebiegała pierwotna granica południowo-wschodnia pomiędzy plemionami lechickimi (Lędzianie) i ruskimi. <br /> <br />Przyjmuje się, że element zachodniosłowiański (lechicki) obejmował swym zasięgiem tereny pomiędzy górnym i środkowym Sanem, górnym i częściowo środkowym Bugiem. <br />Na wschodzie enklawy zachodniosłowaińskie przekraczały Bug sięgając po rzekę Styr. Na południowym wschodzie stare nazwy o proweniencji zachodniosłowiańskiej znajdują się w dorzeczu Dniestru i jego licznych dopływów. Tereny te pierwotnie zachodniosłowiańskie uległy rutenizacji w wyniku trzech procesów : <br /> <br />- akcji deportacyjnej Jarosława Mądrego podjętej w latach 30-tych XI stulecia <br />- działalności kościoła prawosławnego po schizmie w roku 1054, która polegała na asymilacji ludności na korzyść Rusi Kijowskiej <br />- osiedlania się ludności ruskiej uchodzącej przed niewolą z głębi Ukrainy po najeździe mongolskim w XIII stuleciu. <br /> <br /> <br />Scalenie w XIV stuleciu terenów między Sanem, Bugiem i Dniestrem z Koroną Polską uruchomiło proces napływu na nie ludności z sąsiedniej Małopolski i następującej w ślad za tym repolonizacji bądź polonizacji. <br /> <br /> <br /><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/13890422445103d250122df-204944-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br /> <br /> <br /> <br /><span style="font-weight: bold">Geneza dialektu </span> <br /> <br />Dialekt ten powstawał stopniowo od roku 1387 tzn. od scalenia Rusi Czerwonej z Koroną Polską. Pierwsze zabytki spisane w nim pochodzą z XV stulecia (ortyle magdeburskie spisane pomiędzy 1440 a 1460 rokiem pod Lwowem). Powstał on z nałożenia się dialektu małopolskiego na substrat ruski (ukraiński), co wiązało się z długotrwałym napływem ludności małopolskiej na tereny ruskie od końca XIV do trzeciej ćwierci XVIII stulecia. <br /> <br />Po ustanowieniu w roku 1434 przez Władysława III Jagiellończyka województw ruskiego i podolskiego oraz wprowadzeniu na ich obszarze prawa polskiego nastąpiło rozprzestrzenienie się kultury oraz mowy polskiej wśród pierwotnie ruskiej magnaterii, średniej oraz drobnej szlachty, patrycjatu miejskiego oraz członków miejskich cechów rzemieślniczych. <br /> <br />Dzięki temu procesowi dialekt południowokresowy poszerzył swą bazę społeczną wśród warstw szlacheckiej i mieszczańskiej. W drugiej połowie XIX wieku w największych miastach takich jak Lwów wytworzyła się pośród inteligencji na bazie rozwijającego się od XIV wieku dialektu regionalnego gwara warstw wykształconych czyli kulturalna gwara miejska (gwara lwowska), natomiast pośród biedoty i robotników gwara plebejska (bałak) używana przez niższe warstwy społeczne, a następnie częściowo przejęta przez warstwy wykształcone. <br /> <br />Rozmieszczenie dialektu południowokresowego miało charakter wyspowy ponieważ dialekt ten w przeciwieństwie do dialektu północnokresowego nie wytworzył gwar ludowych. Masy chłopskie pozostały przy języku ukraińskim dzięki rozwiniętemu rodzimemu nacjonalizmowi podsycanemu przez władze austriackie. <br /> <br />Liczne rozsiane we wschodniej Galicji wyspy języka polskiego reprezentowały inną wiejsko-prowincjonalną odmianę dialektu południowokresowego z o wiele silniejszymi wpływami języka ukraińskiego będące mieszaniną różnych elementów dialektologicznych: małopolskiego, wielkopolskiego, mazowieckiego i śląskiego. Tak więc pod pojęciem dialektu południowokresowego rozumiemy kilka odmian języka: <br /> <br />- historyczny dialekt południowokresowy istniejący wiekach XIV-XVIII, - był to dialekt stary i mający moc asymilacyjną, gdyż spowodował polonizację szlachty i mieszczaństwa na Rusi Koronnej; powstawał jako odmiana polszczyzny literackiej z silnymi wpływami małopolskimi i pewnymi interferencjami języka rusińskiego <br /> <br />- dialekt kulturalny Lwowa istniejący w wiekach XIX-XX, był odmianą i sukcesorem południowokresowego dialektu historycznego, posiadał moc asymilacyjną <br /> <br />- bałak czyli język plebejskiej części ludności Lwowa, oddziaływał on na dialekt kulturalny i posiadał moc asymilacyjną, powodował polonizację napływającej do Lwowa ukraińskiej ludności chłopskiej <br />odmiana wiejska i prowincjonalna języka - o płynnej normie, silnie zmodyfikowana przez wpływ ukraiński oraz będąca mieszaniną polskich dialektów etnicznych, w różnym stopniu zbliżona do ukraińskiego i nie posiadająca mocy asymilacyjnej,ulegająca silnie wpływom ludowych gwar rusińskich. <br /> <br />Jest rzeczą charakterystyczną, że polska kolonizacja chłopska na Ukrainie dawała odmienne efekty niż polska kolonizacja szlachecka. Ludność pochodząca z kolonizacji chłopskiej ulegała częściowej lub całkowitej rutenizacji językowej. Kolonizacja szlachecka przeciwnie prowadziła do polonizacji ziem ruskich. <br /> <br /> <br /> <img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/14734119305103d5cb1cefb-205835-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br /> <br /> <br /><span style="font-weight: bold">Znaczenie dialektu </span> <br /> <br />W okresie od XVI do połowy XVIII wieku oraz w okresie II RP dialekt południowokresowy wywarł wpływ na kształtowanie się polskiego języka literackiego. W kręgu oddziaływania dialektu południowokresowego znajdowała się znaczna część polskich pisarzy okresu Odrodzenia, pisarze z tzw. ukraińskiej szkoły poetów oraz Aleksander Fredro. <br /> <br />Najbardziej złożoną gwarą dialektu południowokresowego była gwara lwowska i to ona wywarła znaczny wpływ na polszczyznę literacką w okresie autonomii galicyjskiej i II RP. Repatriacja większości ludności z kresów połudnowo-wschodnich w latach 1944-1946 doprowadziła do zniszczenia skupisk ludności mówiącej tym dialektem. Obecnie jest on używany w nielicznych społecznościach polskich na Ukrainie i grozi mu stopniowy zanik. <br />.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> <tr> <td width="22%" align="left" valign="top" class="row2"><span class="name"><a name=""></a><b>Sokal</b></span></td> <td class="row2" height="28" valign="top"><table width="100%" border="0" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tr> <td width="100%"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/icon_minipost.gif" width="12" height="9" alt="Post" title="Post" border="0" /><span class="postdetails">Wysłany: Czw 10:35, 27 Lip 2017<span class="gen"> </span> Temat postu: Gwara lwowska a bałak lwowskich batiarów</span></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><hr /></td> </tr> <tr> <td colspan="2"><span class="postbody">. <br /> <br /><span style="font-weight: bold">Gwara lwowska – gwara regionalna języka polskiego używana przez mieszkańców Lwowa. Współcześnie często mylona z tzw. bałakiem lwowskich batiarów, czyli gwarą uliczną, bardzo jednak do niej zbliżoną. </span> <br /> <br />. <br />Wg Zofii Kurzowej (Polszczyzna Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich do 1939 r.), a więc jeszcze przed II WŚ słowo [kacap] eksresywnie oznacza [głupiec]. <br /> <br />Wszystkie słowniki polskie notują znaczenie inne: <br />1. chłop wielkoruskim (pogardliwie i z niechęcią) <br />2.Rosjanin (pogardliwie i z niechęcią) <br />3. Rosjanin z Suwalszczyzny, okolic Białej Podlaskiej, Mławy, jasła, Dąbrowy Tarn. <br /> <br />To samo znaczenie [Rosjanin] było w użyciu i we Lwowie, ale kacapem można było nazwać głupiego, gburowatego, źle wychowanego. <br /> <br />Wg wspomnianej Zofii Kurzowej [kacap] jest regionalizmem pochodzenia ukraińskiego tak jak: bajura, besztać, buńczuczny, ciumać, durny, hałastra, hamać,haratać, harmider,hepać, hołubić, szwendać się,taskać, telepać,tryndać się. <br /> <br />Gwara lwowska jest niewątpliwie mieszanką językową, ale ograniczanie jej do dwóch języków jest co najmniej nieporozumieniem. Pamiętajmy, że gwarą posługiwała się ludność niewykształcona, z przedmieść Lwowa lub okolicznych wsi,Polacy i Ukraińcy, a także tzw. batiarzy z przedmieścia łyczakowskiego. <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/18875201755103d4c45ce84-205572-wm.jpg" border="0" /></td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br />A <br />absztyfikant – adorator <br />ajnbruch – włamanie (niem. Einbruch) <br />akademus – akademik, dom studencki <br />aliwo – ale gdzie? (niem. wo – gdzie) <br />ancug – ubiór (niem. Anzug – garnitur) <br />aus – koniec (niem. Aus) <br /> <br /> <br />B <br /> <br />baciar – łobuz <br />bałak – rozmowa, gadka <br />badyl – chwast <br />bajbus – niemowlę, osesek <br />bajer – kłamstwo <br />bajgiel – obwarzanek lub bułka (sic!) (jid.) <br />bajrysz – lok <br />bajstruk – bękart <br />bajtlować – okłamywać <br />bajtoła – leń <br />bajura – kałuża, błoto <br />balikać – mówić (zwłaszcza gwarą) – por. bałakać <br />balon – piłka gumowa <br />bałabuch – ciastko drożdżowe <br />bałagula – furman <br />bałakać – mówić (zwłaszcza gwarą) – por. balikać <br />bałamkać się – chwiać się <br />bałwatuńcio – bałwan (pieszczotliwie) <br />bandzioch – duży brzuch <br />baniaczek – kapelusz, melonik <br />bańka – bombka choinkowa <br />barabola – ziemniak, kartofel <br />batiarnia – por. baciar <br />batiarówka – czapka batiara, cyklistówka lub pedałówka <br />bebechi – wnętrzności <br />belbas – grubas <br />bełtać – mącić, mieszać <br />beretka – beret <br />besztać – wymawiać komu <br />biedołach – biedak <br />binia – dziewczyna <br />bisowaty – narwany <br />blatować – załagodzić (ros.) ? <br />blatrura – por. bratrura <br />bongu – spirytus <br />bratrura albo blatrura, w skrócie rura – piekarnik, piec (niem. regionalne Bratröhre lub jid.) <br />brechnia – brednia <br />browar – piwo <br />brusowaty – nieokrzesany <br />buchacz – złodziej <br />buchnąć – ukraść <br />budny – zwykły <br />bulba – ziemniak (biał.) <br />bulka – bańka mydlana, pęcherzyk powietrza <br />buńdziurzyć się – dąsać się <br />burmyło – nieokrzesaniec <br />buśko – bocian <br />być blat – milczeć (ros.) ? <br /> <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/13740585335103d44f94e65-205455-wm.jpg" border="0" /></td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />C <br /> <br />cent – pieniądz <br />cepaka – cham <br />chabal – adorator <br />chabanina – mięso <br />chabazie – kwiaty, bukiet <br />chabaż – zielsko, chwasty <br />chablina – flaczaste mięso <br />chajder – cheder <br />chałupa – (w znaczeniu: mieszkanie, dom) <br />chamać, szamać – jeść <br />chapnąć – chwycić <br />charkać się – kłócić się <br />chatrak – konfident <br />chatranka – obława policyjna <br />chira – wódka <br />chirny – pijany <br />chirus – pijak <br />chirzyć – pić wódkę <br />chyćkać – kołysać <br />chyra – kołtun <br />ciuchrać – grać na instrumencie <br />ciumać – całować się <br />cwajer – dwója (ocena szkolna) <br />cwajkiepełe – mądry człowiek (jid. kiepełe – głowa) <br />cwancyger – moneta dwudziestohalerzowa <br />cwikier – okulary <br />cyferblat – twarz (niem Zifferblatt) <br />cymbergaj – gra szkolna <br />cymes – coś bardzo dobrego lub smacznego (jid.) <br />cyngiel – dwója (ocena szkolna) <br />czerepacha – mętny typ <br />czuchrać się – czochrać się <br />czuć – słyszeć <br /> <br /> <br />Ć <br /> <br />ćmaga – wódka <br />ćmakać – mlaskać <br />ćmić – kłamać <br />ćmok – cham <br /> <br /> <br />D <br /> <br />debra – wertepy (jid.?) <br />dętek – melonik <br />doobkoła – dookoła <br />drancie – stara odzież <br />dranciny – lichy, zły <br />drapak – zmywak do naczyń <br />drymbajło – stary grat <br />drypcia – stara kobieta <br />duć – dmuchać <br />durch, durś – na wylot <br />durszlak – cedzak <br />dziakować – dawać pieniądze <br />dziamdziać – jeść powoli <br />dziaukać – pyskować <br />dziunia – dziewczyna <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/8376722475103d1a8411d4-204776-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Lwów, ul. Krakowska</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />F <br /> <br />facka – uderzenie, zwłaszcza w nos <br />fafrać – bełkotać <br />fafulasty – podtuczony <br />fafuły – pełne policzki <br />falować – iść <br />famuła – rodzina <br />fana – chorągiew <br />farfocle – strzępy, drobiny <br />fasować – dostać coś, załatwić coś sobie <br />fecy – onuce, skarpety <br />fertig – gotowe (niem.) <br />fifak – człowiek sprytny <br />fisy – nogi (niem. Fuess) <br />folga – odwilż <br />forant – na wszelki wypadek <br />forikować – atakować <br />forteklapa – fortepian <br />front – pierwsze miejsce <br />frygać – jeść <br />funiasty – nadęty <br />funio – zarozumialec <br />furdygarnia – więzienie <br />furkać – dmuchać <br />furt – wciąż <br />fyrniak – perkaty nos <br /> <br /> <br />G <br /> <br />galanty – elegancki <br />garkotłuk – gosposia <br />gibirować się – należeć się <br />gielajza – kufel (niem.) <br />gieltować się – wynosić się ponad innych <br />glans – połysk <br />głuchman – głuchy <br />gnieciuch – ciasto drożdżowe <br />gnot – dziecko <br />gnypek – tępy nóż (niem.) <br />gongil – katar, wydzielina z nosa <br />graba – ręka <br />grajcar – pieniądz (aus.) <br />grajfnąć – ukraść (niem.) <br />gudz – węzeł sznurowadła <br />gufrować – marszczyć <br />gwer – karabin (niem. Gewehr – broń) <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/20322522595103d1748ef46-204724-wm.jpg" border="0" /></td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />H <br /> <br />haczyk – pogrzebacz <br />hadiuga – złośliwiec <br />hadra – kłótliwa baba <br />hajcer – palacz (pomocnik maszynisty) <br />hajcownia – parowóz <br />hajda – wynocha! won! <br />hajdać się – kołysać się <br />hajtać się – brać ślub <br />hajti – spacer (ukr.) <br />halaburda, hałaburda – awantura <br />halastra, hałastra – zbieranina <br />halba, halbka – kufel (niem.) <br />haltować – zatrzymać (niem. halt! – stój!) <br />halukać – krzyczeć na kogoś <br />Haman – brutal (hebr.) <br />handełes – handlarz (jid., pogardliwie) <br />handryczyć się – sprzeczać się, przekomarzać <br />hara – wódka <br />harap – pas <br />haratać się – bić się <br />harbuz – dynia <br />hardyga – stary dom <br />harmadla – szpilka do włosów <br />harmider – zgiełk <br />hawira – dom, mieszkanie <br />hebes – głupiec (jid.) <br />hebra – zbieranina <br />hepać – karcić <br />hołodryga – oberwaniec <br />horpyna – ogromna kobieta <br />hreczka – gryka, kasza gryczana (ukr.) <br />hrunio – gbur <br />hryć – głupiec <br />hrymać – mocno uderzać <br />hulać – chodzić, łazić <br />hurgotać – stukać <br />hyckać – skakać <br /> <br />J <br /> <br />jadaczka – gęba <br />jojkać, jojczyć – narzekać (ros.) <br />juchcić – kraść <br />juszka – rzadka zupa (staropol.) <br /> <br />K <br /> <br />kutia – pszenica z makiem i bakaliami (lit.) <br />kaban – wieprz <br />kacap – głupiec <br />kacaraba – kot <br />kaczać się – toczyć się <br />kaczan – głąb kapusty (rum.) <br />kalamacja – zamieszanie <br />kalapitra – głowa <br />kałabania – kałuża <br />kałakunio – tępak <br />kałapućkać – mieszać <br />kaparzyć – źle robić <br />kapcan – człowiek do niczego <br />kapcylinder – kapelusz <br />kapeluch – kapelusz <br />karaba – kot <br />karmenadel – kotlet <br />katulać – toczyć coś okrągłego <br />kibelek – garnuszek (niem.) <br />kidać – rzucać <br />kiel – kapusta włoska (wł.) <br />kiepełe – głowa (jid.) <br />kikać – patrzeć <br />kimać – spać <br />kindrus – łobuziak, urwis (niem.) <br />kinol – nos <br />kireja – płaszcz <br />kirzyć – pić <br />kitka – kotek <br />klapać – trzepać <br />klempa – zła kobieta <br />kłapaczka – usta <br />kławaki – zęby <br />knajać – jechać, biec, łazić <br />kociuba – szufla, przyrząd do wygarniania węgla z pieca <br />kociurbaty – małego wzrostu <br />kocmołuch – brudas <br />kojdym – odważny (jid.) <br />kolegówna– koleżanka <br />kolędować – wydziwiać <br />kołotuszka – przyrząd do duszenia ziemniaków <br />kołtunić się – żenić się <br />kopystka, kopyść – drewniana łyżka <br />koromesło – nosidło na wodę (ukr.) <br />kostorbaty – o nierównej powierzchni <br />kostumacha – wielka kość <br />krawczyni – krawcowa <br />kręcić gitarę – fantazjować <br />krys – kapelusz lub inne nakrycie głowy (ros. [krysa:] – dach) <br />krzyżbanty – krzyże <br />kucza – mały ciemny pokój <br />kuczki – żydowskie święto <br />kula – noga <br />kumać – rozumieć <br />kustumachi – kości <br />kutać – zwijać <br />kwargiel – serek wiejski <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/17861643305103d1534e54a-204691-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Lwów, ul. Akademicka</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />L <br /> <br />leberka – wątróbka (niem.) <br />lichtarnia – latarnia <br />linewka – cienka linka <br />litosierdzie – miłosierdzie (cze.) <br />lola – dziewczyna <br />luftować – wietrzyć (niem.) <br /> <br />Ł <br /> <br />łaba – łapa <br />łabaty – niezgrabny <br />łabudać się – krzątać się <br />łachować się – wyśmiewać kogoś <br />łandyga – wysoka dziewczyna <br />łepeta, łepetyna – głowa <br />łukawy – chciwy <br />łyska – błyska <br />łyta – człowiek bogaty <br /> <br />M <br /> <br />maćkać – babrać się <br />maćko – brzuch <br />magulać – bić <br />magulanka – bójka <br />makagigi – słodycze (pers.) <br />makitra – makutra (ukr.) lub głowa <br />makohon – makutra (ukr.) <br />makówka – głowa <br />małanka – młoda dziewczyna <br />małpiszon – małpa (także w przenośni) <br />mamcia – miła starsza pani <br />manele – drobiazgi (jid.) <br />mantel – płaszcz <br />mantyłepa – wstrętna małpa <br />masny – tłusty (cze.) <br />maścić – bić <br />mazak – twarz <br />mazepa – brzydka kobieta <br />mecyje – specjał (jid.) <br />megać – uciekać <br />mentykaptus – pomyleniec (łac.) <br />meszty – półbuty damskie, kapcie (ros.) <br />miglanc – spryciarz <br />mikrus – malec <br />miszkulancja – mieszanina <br />miszunk – bójka (niem.) <br />mogiłki – cmentarz <br />moniak – drobny pieniądz, moneta <br />mordownia – knajpa <br />motorowy – motorniczy <br />mudio – mruk <br />mulik – murarz <br />murga – cham <br />murmyło – ponurak <br />mykiecić – mylić <br />myszygine, myszigene – wariat (jid.) <br />mytka – szmata, plotkara (jid.) <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/2653355635103d1359d447-204661-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Lwów obchodzi urodziny Króla Jana</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />N <br /> <br />na blank – bez płaszcza <br />na chal pal – w pośpiechu <br />na links – na gapę (niem. Links – lewo) <br />nachapać – nagromadzić <br />nadać się – przydać się <br />najsampierw – najsamprzód <br />nakaslik, nakastlik – szafka nocna <br />naobkoło – na około <br />narandza – pomarancza <br />niezdały – do niczego <br />niuńka – bezradny <br />nykać – szukać <br /> <br />O <br /> <br />oberchabka – łapówka <br />odfastrygować się – odczepić się <br />odknajać się – odczepić się <br />oględnoć – obejrzeć <br /> <br /> <br />P <br /> <br />pacałycha – zabawa <br />pacan – głupiec (ros.) <br />pachniarz – nos <br />pacię – prosiak <br />paciuk – świnia <br />packa – uderzenie <br />pała – głowa <br />pampuch – pączek <br />panowla! – zawołanie na kolegów, odpowiednik panowie! <br />papendekiel – tektura <br />parkan – kołnierzyk <br />paszcza – usta <br />paszczękować – dużo mówić <br />pedały – nogi <br />pełechaty – długowłosy <br />pełechy – długie włosy <br />perekicki – wywracanie koziołka (ukr.) <br />perekińczyk – zdrajca(ukr.) <br />perepałki – utarczki (ukr.) <br />pieszki – pieszo <br />pikuleta – buty <br />pinda – niedorosła dziewczyna (hebr.) <br />pipczyć – naciskać <br />pitolko – mało poważny <br />pluskwa – zwada <br />pod chajrem – pod słowem honoru <br />podfruwajka – podlotek <br />podlizajło – lizus <br />pokiwany – oszukany <br />poligutko – powolutku <br />polikier – policjant <br />pomieszkanie – mieszkanie <br />potyrajko – ten, którego się poniewiera <br />potyrcze – pamietło <br />prażyć – gotować <br />proch – kurz <br />prynuka – zachęta (ukr.) <br />przerastały – przerośnięty <br />przyjaciółka – agrafka <br />przyklajstrować – przylepić <br />przylipka – kromka chleba <br />przyszpilić – przypiąć <br />przywabliwy – atrakcyjny, przystojny <br />putnia – wiadro <br />pyćkać – źle pracować <br />pyłychi – włosy <br />pypka – smoczek <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/17584803865103d10c701eb-204620-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Krajowa Wystawa Wyrobów w Pałacu Sztuki - 1908 rok,Park Stryjski</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />R <br /> <br />raderka – gumka do wycierania (od nazwy firmy) <br />ragóżka – wycieraczka <br />rajdać – długo rozmawiać <br />rańsze – wcześniej <br />rapaty – szorstki <br />rączka – pióro (ros. [ruchka] – pióro <br />recht – racja (niem.) <br />rejwach – rozgardiasz <br />rikcug – odwrót (niem.) <br />rozduć – rozdmuchać <br />rukzak – plecak <br />rura – piekarnik, piec, zob. bratrura <br />rychać – kaszleć <br />rychtować – przygotować (niem. Richtung – porządek, ułożenie, kierunek) <br />ryćkać – kopać <br />ryło – twarz <br />rymunda – zła kobieta <br />rynka – płaski lub niski garnek <br />rynwa – rynna <br />rypać się – tłuc się <br /> <br /> <br />S <br /> <br />sałamacha – mieszanina <br />serdeczny – potężny <br />setny – duży <br />sicz – sitwa, grupa <br />sinka – niebieska farba <br />skałka – drobne drewienko, drzazga <br />skikać – skakać (ukr.) <br />skiła – pies <br />skisły – skwaśniały <br />słychać – czuć zapachy <br />smarowóz – brudas <br />smytrać – kraść <br />sobaczyć – wyzywać <br />specyfinder – spryciarz <br />spuchlak – grubas <br />stopka – bezpiecznik <br />strachoput – wystraszony <br />studzinina – galareta z nóżek <br />sumer – chleb <br />syromudry – przemądrzały (ukr.) <br />szac – piękny (jid.) <br />szałaputa – bezmyślny <br />szantrapa – niechlujna kobieta <br />szapoklak – kapelusz (fr.) <br />szczeznąć – zgubić się <br />szczypka – drewno na rozpałki <br />szepetlawy – sepleniący <br />szkira – dziewczyna <br />szkut – malec <br />szkwarki – skwarki <br />szlaban – ława do spania <br />szmondzia – niechlujna kobieta <br />szmulać – chodzić <br />szmulać – chodzić, łazić <br />sznadaławy – zabiedzony <br />szóstak – 10 groszy <br />szpacirgang – spacer <br />szpanegla – pinezki <br />szpanegli – pinezki <br />szpanować – naciągać <br />szparować – oszczędzać (niem. sparen) <br />szperka – słonina <br />szpilać – grać (niem. spielen) <br />szponder – boczek <br />szportać – grzebać <br />szprechać – mówić (niem.) <br />szpicyfinder – spryciarz (o dziecku) <br />szpurnąć – rzucić <br />szpurt – szybki bieg <br />szragi, szaragi – wieszak <br />szrajbować – pisać (niem. schreiben) <br />sztajfować – krochmalić <br />sztajgować – biegać (niem. Steigen) <br />sztajgować – iść szybko (niem.) <br />sztajuwany – krochmalony <br />sztangil, sztangiel – rodzaj ciasta, zakąski <br />sztaniety – spodnie (ukr.) <br />sztany – spodnie (ros.) <br />sztraflik – pasek, rzemień <br />szturkać – trącać <br />szturpak – niedorozwinięty <br />sztyblet, sztybulet – półbut na gumkę <br />sztylać – kuleć <br />sztymować – zgadzać się <br />szuber – zasuwa do komina <br />szwarc – pasta do butów <br />szwendać się – chodzić tu i tam <br />szwicować – ciężko pracować <br />szwimki – kąpielówki (niem. schwimmen) <br />szwydryga – szewc <br />szypytlawy – sepleniący <br /> <br /> <br /> <br />Ś <br /> <br />ścierka – ladacznica <br />śledź – krawat <br />ślipundyr – niespostrzegawczy <br />śloza – łezka <br />śmierdziuch – smarkacz <br />świcić – bić <br />świrk, świrek – chory umysłowo <br />świrkować – wariować <br /> <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/7673429315103d0a2e99d3-204514-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Handel wina</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />T <br /> <br />takoj – jednak (ukr.) <br />tałapać się – pluskać się <br />tamowaty – małomówny <br />tarabanić się – iść ciężko <br />tarko – tarka <br />taskać – nieść <br />tatko – tato <br />telepać się – trząść się <br />tłuk – służąca <br />tłumić się – tłuc się <br />troczek – tasiemka <br />trymbulka – szczypiorek <br />trymudka – komoda <br />trymutka – szafa trzydrzwiowa z lustrem <br />tryndać się – przenosić się <br />tryngeld – napiwek (niem. trinken – pić i geld – pieniądze)) <br />tumanić – okłamywać <br />turbować się – martwić się <br />turgać, targać – dźwigać <br />tycować – żartować <br />tyrpać – potrząsać <br /> <br /> <br /> <br />U <br /> <br /> <br />uncy – onuce <br /> <br /> <br />W <br /> <br />wacha – warta <br />wander – wędrówka <br />wańtuch – brzuch <br />waserwaga – poziomnica (niem.) <br />waserycia – woda <br />wazonek – doniczka <br />wciągle – wciąż, ciągle <br />wcinać – jeść <br />wensa – wąsy <br />wereta – płótno <br />winkiel, winkil – narożnik, róg <br />wprzódy – naprzód <br />wszystka – zaszewka <br />wtrajać – jeść dużo <br />w te i we wte – tam i z powrotem <br />wtryniać komu co – zmuszać kogoś do przyjęcia czegoś <br />wyginiasty – zgrabny <br />wyrywać – uciekać <br /> <br /> <br />Z <br /> <br />za drągiem – za rogatką, szlabanem <br />za frajer – za darmo <br />za pod kolki – pod rękę <br />za pod paszki – pod pachę <br />zabezdurno – za darmo (ros.) <br />zabudźko – zapominalski <br />zachamanić – ukraść <br />zadekować – skryć się <br />zagudzać – zaplątać <br />zahałom – razem (ukr.) <br />zahumenie – przedmieście <br />zaiwaniać – kraść <br />zakim – za nim <br />zakryszka – włoszczyzna <br />zalewajko – kłamczuch <br />zamalować – uderzyć <br />zaprażka – zasmażka <br />zapychać – iść, jechać <br />zarękawek – mufka <br />zaszpilić – zapiąć <br />zaszportnąć – potknąć <br />zawałoka – przybłęda <br />zawdy – zawsze (staropol.) <br />zaziapać – zarzucić urok <br />zdybać kogo – znaleźć <br />zdybać się – spotkać się <br />zelepuchy – niedojrzałe owoce <br />zerkało – lustro (ukr.) <br />zicher – na pewno (niem.) <br />ziorać – patrzeć <br />zirkowaty – zezowaty <br />znać – widzieć <br />zolić – bić <br />zwurdzić się – skwaśnieć <br /> <br /> <br /> <br /><span style="font-weight: bold">Na podstawie: <br /> <br />Zofia Kurzowa, Polszczyzna Lwowa i Kresów Południowo–Wschodnich do 1939 roku <br />Ryszard Ruszel, Wesoła gwara lwowska</span> <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/6759935405103d2240e11d-204900-wm.jpg" border="0" /></td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br /><span style="font-size: 18px; line-height: normal">. <br />Makabunda - Makabunda <br /> <br />(…) <br />„Batiary” to dzieci so lwoskij ulicy, <br />Wysoły, z fasonym, skory du kantania; <br />Na takich dzie indzij mówiu: ulicznicy, <br />Co ni wytrzymuji jednak purównania. <br /> <br />„Makabunda” – batiar, co włóczyć si lubi <br />I co lubi tagży pchać si w awantury; <br />„Kindyr” – zabijaka, co gu czenstu gubi, <br />Nu, bu trafia prendku za „Brygidyk” mury. <br /> <br />Batiary trzymaju swój fasun chojracki, <br />Chto im wlizi w drogi, tegu fest „kantaju” <br />(Czyli mocnu biju), abu „daju facki”, <br />A jeszczy inaczyj – „pu krzyżbantach daju”. <br />(…) <br />[Witold Szolginia – fragment wiersza „O, lwoski bałaku…” ze zbioru „Krajubrazy syrdeczny”] <br /> <br />Właśnie ten fragment wiersza „O, lwoski bałaku…”, mówiący o batiarach, stał się w 2012 roku słowami piosenki „Makabunda”. Wykonuje ją Brotiar Stanisławski (Wojciech Brodi Turbiarz) z zespołem Makabunda. Wykorzystał on wcześniejszą wersję wiersza (z 1991 roku), w której zwrotka będąca teraz refrenem piosenki brzmiała następująco: <br /> <br />„Makabunda” – batiar, co włóczyć si lubi <br />I co lubi tagży pchać si w awantury; <br />Czasym to łachmaniarz, co swy portki gubi, <br />W chtórych samy łaty, abu samy dziury. <br /> <br />Piosenka znalazła się na płycie Makabundy „Dla pani wszystko”; wydanej w 2013 r. <br />A wiersz „O, lwoski bałaku…” w całości można znaleźć we wznowionym niedawno tomie 4 „Tamtego Lwowa” Witolda Szolgini – „My. Lwowianie”. <br /> <br /><a href="https://www.youtube.com/watch?v=72WTszKMarM" target="_blank">https://www.youtube.com/watch?v=72WTszKMarM</a> </span> <br /> <br />. <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/7332024655103d07280dbb-204466-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Defilada we Lwowie przed pomnikiem Adama Mickiewicza, rok prawdopodobnie 1925....</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br /></span><table width="90%" cellspacing="1" cellpadding="3" border="0" align="center"><tr> <td><span class="genmed"><b>Cytat:</b></span></td> </tr> <tr> <td class="quote"><img src="http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/1573894785103d01f3c0c4-204383-wm.jpg" border="0" /> <br /> <br />Bank Lwowski</td> </tr></table><span class="postbody"> <br /> <br /> <br />.</span></td> </tr> </table></td> </tr> <tr> <td colspan="2" height="1" class="spaceRow"><img src="http://picsrv.fora.pl/subSilver/images/spacer.gif" alt="" width="1" height="1" /></td> </tr> </table>
fora.pl
- załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by
phpBB
© 2001, 2005 phpBB Group
Regulamin
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj