Sokal - historia i dzień dzisiejszy miasta i rejonu

balbuta

.
Bełz

Prastary gród nad Sołokiją, na pograniczu polsko-ruskim, pierwotnie w składzie państwa Piastów. W 981 r. zagarnięty przez księcia kijowskiego Włodzimierza Wielkiego, ponownie w 1031 r. przez Jarosława Mądrego, stał się stolicą udzielnego księstwa. Położony na ważnym szlaku handlowym, w wiekach XI-XIII był znaczącym ośrodkiem miejskim Rusi Włodzimierskiej.

W 1240 r. Ziemię Bełską spustoszyli Tatarzy, w XIV w. zajęli ją Litwini, a w 1366 r. król Kazimierz Wielki przyłączył do Korony Polskiej jako lenno. W 1388 r. Bełz otrzymał od króla Władysława Jagiełły prawo magdeburskie i herb (biały gryf w złotej koronie w czerwonym polu). W 1462 r. miasto stało się stolicą województwa bełskiego. W 1590 r. odbył się tu zjazd biskupów prawosławnych przygotowujących późniejszą unię brzeską.

Po zajęciu przez Austriaków w 1772 r. Bełz podupadł. Za II Rzeczypospolitej był mało znaczącym miasteczkiem prowincjonalnym w powiecie sokalskim, zamieszkałym w większości przez Żydów. W 1951 r. w ramach wymiany terytoriów Polska musiała odstąpić ZSRR czarnoziemne tereny dawnej ziemi bełskiej z czterema miastami (Bełz, Krystynopol, Uhnów i Waręż). Miejsce wysiedlonej w całości ludności polskiej zajęli Ukraińcy, głównie z Chełmszczyzny. Dziś na całym tym terenie nie ma ani jednego czynnego kościoła katolickiego.

kościół parafialny d. Dominikanów

Ołtarz boczny kościoła parafialnego d. Dominikanów

* Ruiny kościoła i klasztoru dominikanów (ul. Sawien-ko 3). Klasztor ufundował w 1394 r. książę mazowiecki i bełski Ziemowit IV. Obecnie istniejący kościół wzniesiono w XVII w Po kasacie józefińskiej (1784) został przekazany miejscowej parafii. W 1944 r. uszkodzony niemiecką bombą, później uległ stopniowej dewastacji. Dziś jest ruiną bez dachu.

** Kościół p.w. św. Walentego, tzw. na Zameczku, powstał w latach 1907-1911 na terenie dawnego zamku, po którym pozostały tylko obwałowania. Według legendy na zamku w Bełzie miał początkowo znajdować się cudowny obraz Matki Bożej, który w 1382 r. książę Władysław Opolczyk przeniósł do Częstochowy. W latach 1919-39 kościołem opiekowały się siostry felicjanki, obecnie służy jako cerkiew prawosławna. Budowla eklektyczna z przewagą elementów neoromańskich. W fasadzie wieża nakryta dachem namiotowym, nad nawą sygnaturka.

Na dziedzińcu kościoła stoi neogotycka wieża z herbem województwa bełskiego nadanym przez króla Kazimierza Jagiellończyka w 1462 r. Ponadto zdewastowana kaplica św. Franciszka z uszkodzonymi figurami św. Walentego i św. Franciszka. W ogrodzeniu przetrwały tablice fundacyjne bramy kościelnej z 1935 r. z inskrypcjami polskimi i łacińskimi: „Bełz constanterfidelis — Bełz stale wierny"). Zachowafy się też wieżyczki na wałach, nakryte dachami namiotowymi

Cerkiew greckokatolicka (d. kościół dominikanek)

** Kościół i klasztor dominikanek (obecnie cerkiew p.w. św. Mikołaja). Zespół ufundowała w 1635 r. Zofia Chod-kiewiczówna, kasztelanka wileńska. Po kasacie zgromadzenia (1784) kościół został przekazany grekokatolikom. Po II wojnie światowej i wysiedleniu Ukraińców Polacy przejęli ponownie opuszczoną świątynię, a po „regulacji granicznej" w 1951 r. władze sowieckie zamieniły ją w magazyn. Polacy opuszczający Bełz zabrali ze sobą ikonę Matki Boskiej z XVII w. pędzla lwowskiego malarza Teodora Semkowicza, która obecnie znajduje się w kościele parafialnym w Ustrzykach Dolnych. Grekokatolicy odzyskali spustoszoną świątynię dopiero w 1991 r.
.

Kościół jest budowlą barokową, murowaną, o układzie trójnawowej bazyliki z apsydą i prostokątnymi pomieszczeniami po obu jej stronach. W fasadzie trójkondygnacyjne wieże o baniastych hełmach i gzymsy o skomplikowanych profilach. Elewacje boczne podzielone pilastrami. Całość przykryta dwuspadowym dachem. Budynek klasztorny dobudowano w 1743 r. Jest to murowany, piętrowy gmach na planie prostokąta z wewnętrznym dziedzińcem, przykryty dwuspadowym dachem, bez dekoracji architektonicznych (oprócz obramowań okiennych). Obecnie w stanie ruiny pozbawionej dachu.

http://www.sokal.fora.pl/images/galleries/3584912895975f396e15ec-902294-wm.jpg

* Cerkiew p.w. Zesłania Ducha Świętego (cmentarna], drewniana, zbudowana w XVII w. Składa się z czworobocznej części centralnej mieszczącej nawę i babiniec oraz zamkniętej trójbocznie części ołtarzowej. Nad częścią centralną kopuła na ośmiobocznym bębnie, nad ołtarzową dach pięciopołaciowy. Obok czworoboczna drewniana dzwonnica z XIX w, nakryta namiotowym dachem.

Bełz- Arianeum

Wnętrze, widok chóru muzycznego

*Tzw. Baszta Tatarska (ok. 1606 r.), przypuszczalnie zbudowana jako zbór ariański. W II poł. XVIII w. mieściło się tu archiwum miejskie. Budowla z cegły, na planie sześcioboku, podpiwniczona. W jednej ze ścian nieduży otwór drzwiowy, nad nim okrągłe okienko. Zachowały się obramowania otworów okiennych z białego kamienia. Przed 1939 r. był tu kartusz z herbem Rawicz i datą 1666.

Kaplica z figurą św. Jana z XVIII w. (przy torach kolejowych), barokowa, obecnie zdewastowana.

W centrum miasta zachowały się trzy kamienice z przełomu XIX i XX w. z ozdobnymi wieżyczkami. W jednej z nich mieszkały dawniej siostry zakonne.

* Cmentarz katolicki (na zachodnim skraju miasta) został założony przy opisanej wyżej cerkwi greckokatolickiej prawdopodobnie na początku XIX w. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1831 r. Najciekawsze nagrobki: kancelisty Walentyna Pieszkiewicza — z płaskorzeźbą dziewczyny z dwojgiem dzieci pod krzyżem; Józefa Wielogórskiego (zm. 1868) — wysoki krzyż opleciony draperią; bezimienny grób ze skrzyżowanymi szablami i szyszakiem rycerskim. W eklektycznej kaplicy cmentarnej epitafia ks. Władysława Honorskiego, doktora teologii (zm. 1914), i ks. Marcelego Chmury, szambelana papieskiego, dziekana bełskiego. Cmentarz jest nadal czynny.

Cmentarz żydowski znajduje się na zachodnim krańcu miasta. Bełz był jednym z ważniejszych ośrodków chasycyzmu. Zachowały się trzy macewy (nagrobki) członków słynnej dynastii miejscowych cadyków: Szolema, Joszuy i Issachara Dowów. Aron Dow, czwarty przedstawiciel dynastii, przeżył II wojnę światową i osiadł w Izraelu.

.

Gość

cmentarz zydowski ogrodzony i jakos zadbany ,widocznie potomkowie bogatsi..zresztą bardziej zadbane zabytki religijne zydowskie niz polskie,no oprócz Lwowa
w Bełzie
w okolicy cmentarza wybudowano nowy hotel ?

Video-Lux

Film o Sokalu i okolicach na DVD dla Ciebie

"Sentymentalna podróż do krainy ojców"

Na filmie dvd (w wersji turystycznej) 70 minut poświęcone jest
zabytkom i rozmowom z Ukraińcami
na tematy historyczne w miejscowościach :
Sokal, Zabuże, Tartaków i Komarów.

Zobacz fragmenty filmu :
Sokal i okolice - 2007

Sokal k/Lwowa - intro do filmu:
[link widoczny dla zalogowanych]

Sokal k/Lwowa -cerkiew pw. św.Piotra i Pawła:
[link widoczny dla zalogowanych]

Zabuże k/Sokala - cerkiew pw. św. Michała Archanioła:
[link widoczny dla zalogowanych]

~~~~~~~~~~~~~~

Koszt płyty DVD = 30 zł wraz z kosztami wysyłki

Zamówienia proszę składać pod adresem: ~

[link widoczny dla zalogowanych]

lub telefonicznie: 94-340-60-06

senia · Gość

Najazd Hunów w l poł. V w. przyniósł kolejny regres rozwojowy. Pod koniec tego stulecia następuje upadek Cesarstwa Rzymskiego, a wraz z nim ogromne migracje ludów. Spowodowało to rozprzestrzenienie się Słowian z ich dotychczasowych siedzib na obszar środkowej Europy. W ciągu następnych stuleci wykrystalizował się podział plemienny, a w X w. w Gnieźnie i Kijowie rozpoczęły się procesy państwowotwórcze. W ich efekcie na mapie Europy pojawiły się Polska i Ruś.

Ziemia Bełska · Gość

Otrzymaliśmy po naszych przodkach wspaniałe dziedzictwo: wolność, wiarę, patriotyzm, umiłowanie Ojczyzny. Zbierajmy dziedzictwo naszych przodków na przyszłość.
Pozdrawiam Smile

Urszula Bzdyra (Krawiec) · Gość

Witam,
z miastem Bełz związany był Stanisław Wieteski, stolnik bełski w latach 1626-1650. Tenże Wioteski w XVII w. był założyciel miasta Modliborzyce, którego jestem rodowitą mieszkanką. Na przestrzeni minionych wieków podobny los spotkał Bełz i Modliborzyce, które utraciły swą dawną świetność. Modliborzyce w wyniku represji po powstaniu styczniowym utraciły prawa miejskie, natomiast Bełz to obecnie małe miasteczko przygraniczne na Ukrainie. Dwa miasta związane z Wioteski - Bełz i Modliborzyce - tak dalekie, a tak bliskie. Serdecznie pozdrawiam całą sokalszczyznę Smile

))

Roman · Gość

Pieśń zespołu bulochky

Misce u switi maty swoje
maty spowniaty nadiju
szczob chocz raz w roci druże w cej czas
wertatys nad Sołokiju

Riczka małeńka tycho pływe
kruto wjetsia meż polamy
Nad neju ptachiw syri kluczi
perelitajut sotkam

A z neba soynce swityt na nas
I hrije zemlu nad Buhom
I Bełz misteczko szczo u cej czas
Wstrczajemos my druh z druhom

tut Matir Boża buła kołys
Buły istorji perłyny
I ty mandriwcze nysko schyłys
na cej kusok Ukrajiny

Oś ja tu misce maju swoje
Ta i swoju batkiwszczynu
Tut prywezu ja żinku kołys
Ta kożdu swoju dytynu

Oś tut zistane serce moje
J cia pisnia pro batkiwszczynu
Derewa budut ji wam spiwat
Jak wernu ja na czużynu

Roman Bułka [link widoczny dla zalogowanych] ,, Akcja W "

Gość

Film DVD dla Ciebie

Na filmie dvd (28 minut w formacie ekranowym 16:9)
niesamowita historia ludzi i cudownego obrazu
Matki Boskiej Łaskawej z Tartakowa k/Sokala w woj. Lwowskim.

Zamówienia proszę składać pod adresem:

[link widoczny dla zalogowanych]

lub telefonicznie:

94-340-60-06

Koszt 1 płyty DVD = 20 zł wraz z kosztami wysyłki

Jagram

.
"Miasteczko Bełz" - Adam Aston;Aston, wł. Adam Wiński śpiewa o miasteczku Bełżec, woj. lubelskie., położonym na wschodzie dzisiejszej Rzeczypospolitej Polskiej. Urodzony w Warszawie, zmarł w Londynie. (Daty urodzin i śmierci nieznane ). W 1963 r. odwiedził Warszawę. , spotkał się z przyjaciółmi ze sceny i wojennej tułaczki.

https://www.youtube.com/watch?v=t27JYpd8POQ#t=22
.

Jagram

" Mayn Shtetele Belz", famous Jewish song in Yiddish (by poetess Agnieszka Osiecka described as „Main sztetełe Bełz") and in Poland known as "Miasteczko Bełz" is an expression of remembrance of happy childhood spent in that little town. The song became with years more and more legendary and the town itself - semi-mythical.
All sources from thirties that I know present names: Burstein, Lith-Frey, Roman as original authors of the song. The added name Roman on Polish records may denote the author of Polish lyrics.
Here -- recording made by Adam Aston in 1935, the little falters in his breath may account for true emotion of the interpreter during this great performance.

Bełz ( ukraiński : Белз, Polska : Bełz, jidysz / hebrajski :. בעלז translit Bełz), mała miejscowość w obwód Lwów ( prowincji ) z Zachodniej Ukrainy , w pobliżu granicy z Polską , znajduje się pomiędzy rzeką Solokiya (dopływ Bug ) i strumień Rzeczyca.

With thanks to Mariusz Gardamm.
Thanks to Jane for sound modelling; I know, couldn't be better.
https://www.youtube.com/watch?v=t27JYpd8POQ#t=22‎